Od 15 lat najbardziej popularnym kierunkiem emigracji Polaków w celach zarobkowych była Wielka Brytania. Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2018 roku, Wyspy zamieszkiwało około 695 tysięcy legalnie zatrudnionych Polaków. Pod względem ilości emigrantów jesteśmy tam na pierwszym miejscu, przegoniliśmy nawet Hindusów czy Irlandczyków.

31 stycznia 2020 roku był ostatnim dniem członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej, co nie oznacza jednak zmian z dnia na dzień. Od 1 lutego do końca roku obowiązuje „okres przejściowy”, nazwany przez Brytyjczyków „fazą wdrożenia”. Co to wszystko oznacza dla Polaków mieszkających lub wyjeżdżających do pracy w UK?

Swoboda przepływu osób

W okresie przejściowym zostaje utrzymana swoboda przepływu osób, co oznacza, że wszyscy obywatele Unii Europejskiej mogą nadal osiedlać się oraz podejmować pracę na Wyspach. Aby przekroczyć granicę, tak jak do tej pory wystarczy dowód osobisty. W czasie trwania fazy przejściowej będzie honorowana Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, narodowe prawa jazdy czy dokumenty dla zwierząt. Nie zmienią się również zasady korzystania z roamingu w połączeniach zagranicznych.

Status osoby osiedlonej

Aby przebywać i pracować w Wielkiej Brytanii po Brexicie, obowiązkiem będzie otrzymanie statusu osoby osiedlonej (settled status), tymczasowego statusu osoby osiedlonej (pre-settled status) lub brytyjskiego obywatelstwa. Do rejestracji zobowiązani będą wszyscy, którzy nie są obywatelami Wielkiej Brytanii, również rezydenci.

Osoby, które nie złożą wniosku, nie będą miały poświadczenia, że przebywały w Anglii przed wyjściem z UE i w związku z tym nie będą mogły pracować, korzystać ze służby zdrowia czy wynająć mieszkania.

Dla kogo settled status?

Wnioski składane są w ramach systemu osiedleńczego dla obywateli UE. Złożenie wniosku nie jest obowiązkowe, ale brak rejestracji po zakończeniu okresu przejściowego może oznaczać, że pobyt zostanie uznany za nielegalny.

Status osoby osiedlonej przysługuje tym, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii od 5 lat i daje on możliwość przebywania na terenie kraju bez ograniczeń. Osobom, które przebywają w Anglii poniżej 5 lat zostanie przyznany tymczasowy status osoby osiedlonej. Po upływie 5 lat pobytu można wnioskować o wyższy status.

Jak złożyć wniosek?

Anglia wyszła naprzeciw potrzebom emigrantów, dając możliwość składania wniosków drogą elektroniczną przez rządową stronę https://www.gov.uk/settled-status-eu-citizens-families/applying-for-settled-status, poprzez aplikację mobilną lub osobiście w odpowiednim urzędzie.

Początkowo za złożenie wniosku należało zapłacić 65£. Obecnie opłata została zniesiona, a osoby, które ją wniosły, mogą starać się o zwrot pieniędzy.

Do złożenia wniosku niezbędne są:

• dowód lub paszport (dokument, który potwierdzi tożsamość),
• potwierdzenie ciągłego pobytu (w przypadku braku karty stałego pobytu może to być np. potwierdzenie ubezpieczenia społecznego),
• fotografia twarzy

Osoby posiadające kartę stałego pobytu również muszą złożyć wniosek o status osoby osiedlonej bez konieczności poświadczenia 5-letniego okresu pobytu w Wielkiej Brytanii.

Decyzja

Decyzja o przyznaniu bądź nie możliwości legalnego pobytu przesyłana jest drogą mailową. Informację można również sprawdzić na stronie urzędu. Organy sprawdzające dokładnie weryfikują nasze dane, przeszłość kryminalną lub ewentualne przestępstwa emigracyjne czy okres przebywania oraz pracy na Wyspach.

W przypadku otrzymania decyzji odmownej, można złożyć wniosek ponownie, nie ponosząc żadnych kosztów. Ważne, aby uczynić to przed 31 czerwca 2021 roku. Można również wystąpić o sprawdzenie poprawności decyzji na drodze administracyjnej, za co trzeba zapłacić 80£.

Wyjazdy po Brexicie

W okresie przejściowym w przypadku wyjazdów w celach turystycznych, jak i zarobkowych, nic się nie zmienia. Zachowane zostają dotychczasowe zasady.

Od 1 stycznia 2021 roku warunki współpracy gospodarczej zależeć będą od umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Wielką Brytanią. Zgodnie z ustaleniami wstępnymi aby móc pracować w Anglii, będzie trzeba otrzymać pozwolenie na pracę. Jednym z głównych założeń nowych zasad dotyczących migracji jest zmniejszenie napływu osób o niskich kwalifikacjach zawodowych. Wielka Brytania będzie bardziej otwarta na pracowników z wykształceniem, poszukujących pracy w branżach informatycznych, medycznych czy prawnych.

Autor tekstu: Sandra Tyl