14 października to wyjątkowy dzień w polskich szkołach. W tym czasie obchodzimy bowiem Dzień Edukacji Narodowej, który przez większość nazywany jest Dniem Nauczyciela. Jest to święto podkreślające rolę nauczycieli, jaką odgrywają w zapewnieniu najlepszej jakości edukacji i odkrywaniu naszych pasji.

Zaskoczeniem może okazać się fakt, że Światowy Dzień Nauczyciela, którego patronem jest UNESCO, obchodzi się w dniu 5 października.

Święto ustanowione zostało w 1994 r., by uczcić pamięć „Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela”, opracowanej przez Międzynarodową Organizację Pracy oraz UNESCO i podpisanej w 1966 r.

Ciekawostką jest, że od 1997 r., dnia 5 października w Polsce świętują nauczyciele akademiccy.

Skąd wzięło się święto?

Dzień Nauczyciela celebrowany jest w rocznicę utworzenia Komisji Edukacji Narodowej w 1773 r. Było to pierwsze w Europie ministerstwo oświaty. Inicjatorem powstania Komisji był król Stanisław August Poniatowski. Instytucja działała od 1773 do 1794 roku i zajmowała się reformowaniem Polskiego szkolnictwa. Stworzyła strukturę organizacyjną szkolnictwa i wprowadziła do programu nauczania nauki przyrodnicze, naukę języka ojczystego, geografii i historii oraz wychowanie obywatelskie.

Komisja Edukacji Narodowej powołała Towarzystwo, które zaczęło zajmować się przygotowywaniem podręczników. Uregulowano również wszystkie kwestie prawne związane z zawodem nauczyciela oraz otworzono pierwsze szkoły mające kształcić pedagogów. Przeprowadzono także reorganizację Akademii Krakowskiej i Akademii Wileńskiej. Niestety, gdy Polska straciła niepodległość, Komisja została rozwiązana.

Obchody Dnia Edukacji Narodowej zapoczątkowano w 1957 roku. W Warszawie odbyła się Światowa Konferencja Nauczycielska, gdzie ustalono, że 20 listopada będzie zarówno Międzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela, jak i świętem nauczycieli. W 1972 roku ustalono, że Dzień Nauczyciela będzie obchodzony osobno, w rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej. W 1982 roku, zamiast Dnia Nauczyciela zaczęto obchodzić Dzień Edukacji Narodowej.

Dzień Nauczyciela na świecie

W Polsce, w większości szkół i placówek oświatowych z okazji Dnia Edukacji Narodowej organizowane są uroczyste akademie i przedstawienia. W tym dniu Minister Edukacji Narodowej za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze wręcza nauczycielom złote, srebrne i brązowe Krzyże Zasług, medale Komisji Edukacji Narodowej czy nagrody Ministra Edukacji Narodowej. Od 2002 roku, dowiadujemy się także, kto otrzymał nagrodę w wyniku konkursu Nauczyciela Roku.

Nauczyciele w Argentynie świętują 11 września. Jest to dzień, w którym zmarł pierwszy, cywilny prezydent kraju: Domingo Faustino Sarmiento. Dzięki jego inwestycjom w nauczanie liczba szkół w państwie podwoiła się, a system edukacji został nazwany najlepszym w Ameryce Łacińskiej.

W Hiszpanii Dzień Nauczyciela obchodzony jest 30 września. W organizacje angażują się również szkoły wyższe i przygotowują huczne przyjęcia. Uczniowie przygotowują także kartki z podziękowaniami dla swoich ulubionych nauczycieli.

Nauczyciele w Tajlandii zajmują trzecie miejsce w hierarchii, zaraz po rodzinie królewskiej i mnichach. Dzień Nauczyciela nazywany jest wai kru, odbywa się 16 stycznia i towarzyszy mu wiele ceremonii. Uczniowie, aby pokazać swój podziw i wdzięczność, padają dydaktykom do stóp i obdarowują ich wieńcami z jaśminu i kwiatowymi kompozycjami.

Na Litwie, nauczyciele swoje święto obchodzą 5 października i jest to dzień wolny od pracy. Z tego względu, wszystkie ceremonie odbywają się dnia poprzedniego. Ciekawostką jest to, że uczniowie starszych klas mogą wyręczyć pedagogów i poprowadzić zajęcia z młodszymi kolegami. W niektórych szkołach, ze względu na mniejszość polską świętuje się również 14 października.

28 września odbywa się Tajwański Dzień Nauczyciela. Data została wybrana ze względu na urodziny chińskiego filozofa Konfucjusza, który ok. 530 roku p.n.e. otworzył własną szkołę. Świętowanie rozpoczyna się od wczesnych godzin rannych, kiedy władze i mieszkańcy miast składają hołd i ofiarę nauczycielowi. Cały rytuał podzielony jest na 36 etapów i uczestniczą w nim również przedstawiciele szkół wyższych.

Jak głosi stare japońskie przysłowie „Jeden dzień z wybitnym nauczycielem znaczy więcej niż tysiąc dni zgłębiania ksiąg”.

Nauczyciele dzielą się z nami swoją wiedzą, zachęcają nas do poznawania, marzeń i działania. Pamiętajmy o nich oraz o tym, jak wiele w naszej drodze naukowej im zawdzięczamy.

Artykuł przygotowała Sandra Tyl