Lipiec i sierpień to czas, gdy nawet najbardziej zapracowani z nas zaczynają spoglądać w stronę kalendarza z nadzieją na chwilę wytchnienia. Dla Polaków na emigracji lato często oznacza logistyczne wyzwania: jak zaplanować urlop, nie stracić pracy, zapewnić dzieciom ciekawe wakacje, a przy tym – nie wydać majątku?

Niezależnie od tego, gdzie mieszkasz– masz konkretne prawa jako pracownik i rezydent, które pozwalają ci na zasłużony wypoczynek. Co więcej, lato to czas, gdy możesz odkryć swoje miejsce zamieszkania z zupełnie innej strony – często zupełnie za darmo. A jeśli tęsknisz za krajem – podpowiemy, jak zorganizować rozsądne finansowo wakacje w Polsce, nawet jeśli domowy budżet jest napięty.

W tym poradniku przedstawiamy, co Ci się należy jako pracownikowi w Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Norwegii czy Francji. Podpowiadamy, jak tanio wypocząć, nie ruszając się z miejsca, a także jak rozsądnie zaplanować powrót do Polski na wakacje.

Twoje prawa do urlopu – co ci się należy jako pracownikowi za granicą

Emigranci często mają zbyt mało informacji o przysługujących im uprawnieniach urlopowych. W każdym kraju europejskim obowiązują przepisy, które gwarantują wypoczynek – nawet przy pracy tymczasowej czy na część etatu. Poniżej zestawienie najważniejszych informacji z pięciu popularnych krajów emigracji:

Niemcy

• Prawo do urlopu: minimum 24 dni kalendarzowe (czyli 20 dni roboczych), ale wiele firm oferuje 26–30 dni.
• Dodatki urlopowe: część pracodawców wypłaca dodatkowe świadczenia wakacyjne – tzw. Urlaubsgeld (150–500 euro).
• Umowy tymczasowe: nawet osoby zatrudnione przez agencje mają prawo do urlopu.
• Długość wypoczynku: masz prawo do 2 tygodni nieprzerwanego urlopu rocznie.

Ciekawostka: W niektórych landach funkcjonują systemy punktowe, gdzie za długi staż w firmie pracownik dostaje dodatkowe dni wolne.

Holandia

• Urlop ustawowy: 20 dni roboczych przy pełnym etacie, ale w praktyce często 25–30 dni.
• Wakacyjne dodatki: co roku w maju lub czerwcu wypłacane jest tzw. vakantiegeld – 8% rocznego wynagrodzenia brutto.
• Elastyczność: urlop można dzielić na krótkie odcinki lub kumulować (do 5 lat w niektórych przypadkach).

Ciekawostka: Holenderskie firmy zachęcają do „microvakantie” – krótkich 1–2 dniowych wyjazdów regeneracyjnych.

Wielka Brytania

• Wymiar urlopu: 28 dni roboczych w roku, wliczając święta państwowe (bank holidays).
• Agencje i kontrakty zerowe: również gwarantują proporcjonalny urlop.
• Kultura firmowa: powszechne są krótkie wyjazdy oraz łączenie urlopów z długimi weekendami.

Ciekawostka: Niektóre firmy oferują tzw. sabbatical – dłuższy, bezpłatny urlop po 5 latach pracy.

Norwegia

• Wymiar urlopu: 25 dni roboczych, a po 60. roku życia – dodatkowe 6 dni.
• Feriepenger: specjalna „wakacyjna pensja”, wypłacana w czerwcu – 10,2–12% rocznych zarobków.
• Urlop a wypłata: w miesiącu urlopowym nie ma pensji – feriepenger ją zastępują.

Ciekawostka: Norwegowie często planują urlop z rocznym wyprzedzeniem i łączą go z kilkudniowymi wyprawami w góry lub nad fiordy.

Francja

• Wymiar urlopu: 24 dni roboczych – 30 dni wolnego za cały przepracowany rok. 24 dni (nie więcej) należy odebrać w okresie od 1 maja do 31 października.
• RTT (Réduction du Temps de Travail): dodatkowe dni wolne za przepracowane nadgodziny.
• Chèques vacances: kupony wakacyjne finansowane częściowo przez pracodawcę – można nimi płacić za hotele, atrakcje, transport.

Ciekawostka: Sierpień to „narodowy miesiąc urlopowy” – wiele firm we Francji całkowicie zamyka działalność na 2–3 tygodnie.

Wakacje bez wyjazdu – jak ciekawie i tanio spędzić lato w kraju emigracji

Nie zawsze da się (lub chce) wrócić do Polski. Warto wtedy poszukać lokalnych możliwości – wiele z nich jest zupełnie darmowych lub symbolicznie płatnych.

Niemcy

• Freiluftkino: darmowe lub tanie kina plenerowe (np. Berlin, Frankfurt).
• Festyny miejskie: muzyka na żywo, lokalne przysmaki i zabawy dla dzieci.
• Kąpieliska i jeziora: dobrze utrzymane, często darmowe (np. Müggelsee, Wannsee).
• Tanie podróże: bilet Deutschland-Ticket (49 euro/mies.) – idealny na jednodniowe wypady po kraju.

Holandia

• Rowerowe wycieczki: kraj słynie z setek km bezpiecznych tras, także dla rodzin z dziećmi.
• Wodne place zabaw: tzw. waterspeeltuinen, darmowe i bezpieczne – np. w Rotterdamie czy Utrechcie.
• Plaże miejskie: np. Amsterdam Roest, Scheveningen – z darmowymi wydarzeniami i muzyką.
• Festiwale letnie: darmowe wydarzenia kulturalne niemal w każdym mieście.

Wielka Brytania

• Bezpłatne muzea: National Gallery, Science Museum, British Museum i wiele innych.
• Parki miejskie: wydarzenia rodzinne, koncerty, targi – organizowane przez lokalne samorządy.
• Inicjatywy polonijne: pikniki, festyny, letnie zajęcia dla dzieci organizowane przez polskie szkoły i parafie.

Norwegia

• Górskie wędrówki: setki tras o różnym poziomie trudności, z bajkowymi widokami.
• Fiordy i jeziora: bezpłatny dostęp do natury dzięki „allemannsrett” – prawu do korzystania z terenów publicznych.
• Domki turystyczne: państwowe i prywatne chatki – czasem darmowe, często za niewielką opłatą.

Francja

• Paris Plages: miejska plaża z leżakami, basenami i zajęciami sportowymi nad Sekwaną.
• Letnie festiwale kultury: darmowe koncerty, teatr plenerowy i pokazy filmowe w całym kraju.
• Zniżki dla dzieci i młodzieży: karta „Pass Culture” dla uczniów – do 300 euro na wydarzenia i książki.
• Bezpłatne atrakcje: muzea z darmowym wstępem w każdą pierwszą niedzielę miesiąca (np. Luwr).

Powrót do Polski na wakacje – jak zorganizować go tanio i rozsądnie

Dla wielu Polaków mieszkających za granicą lato to jedyna okazja, by odwiedzić rodzinę. Powrót do Polski może być kosztowny – dlatego warto dobrze zaplanować wyjazd:

• Transport: szukaj lotów z tanich portów regionalnych. Czasem korzystniej wychodzi podróż autobusem z przesiadką.
• Kup bilety wcześniej: najtańsze loty i autokary pojawiają się 6–8 tygodni przed sezonem.
• Zniżki i karty lojalnościowe: Karta Dużej Rodziny – zniżki na przejazdy PKP, wstęp do muzeów i parków rozrywki, Polregio – promocje wakacyjne, bilety rodzinne i weekendowe.
• Wakacje w Polsce z dziećmi: tanie noclegi w agroturystykach, bezpłatne atrakcje w miastach – fontanny multimedialne, parki edukacyjne, spacery po rezerwatach, programy samorządowe typu „Lato w mieście” (warsztaty, kolonie, półkolonie z dofinansowaniem).

Dobrze zaplanowany urlop to nie tylko odpoczynek – to inwestycja w zdrowie fizyczne i psychiczne. Bez względu na to, czy zostajesz za granicą, czy wracasz do Polski – pamiętaj, że jako pracownikowi i mieszkańcowi Unii Europejskiej przysługuje Ci prawo do wypoczynku.

Wykorzystaj lokalne atrakcje, śledź promocje i nie bój się planować z wyprzedzeniem. A jeśli możesz – po prostu pozwól sobie na chwilę oddechu. Bo nawet na emigracji zasługujesz na lato, które zostanie z Tobą na długo.

Życzymy Wam dobrego, spokojnego i mądrego lata – gdziekolwiek jesteście!

Artykuł przygotowała Sandra Tyl

Grafika: freepik.com