Wiele osób pracuje za granicą od lat i coraz częściej zastanawia się, co będzie po powrocie do kraju. Często zdarza się, że wracamy do Polski dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego lub gdy tracimy pracę i przez jakiś czas jesteśmy bezrobotni. Czy możemy starać się o zasiłek? Czy staż pracy w innym kraju można zaliczyć do świadczeń przysługujących w Polsce? Oczywiście, że tak, ale musimy to odpowiednio udokumentować.

Pracując za granicą, gromadzimy informacje o latach pracy, które mogą zostać zsumowane z czasem pracy w Polsce. Jest to przydatne w szczególności dla osób wyjeżdżających np. na kilka miesięcy w roku. Osoba posiadająca odpowiednie dokumenty, może starać się o świadczenie emerytalne, a w niektórych przypadkach o zasiłek dla bezrobotnych z uwzględnieniem czasu przepracowanego poza granicami Polski.

Zasiłek i formularz U1

Wpływ na wysokość zasiłku ma staż pracy, nieważne czy polski, czy zagraniczny. Aby udokumentować lata przepracowane poza Polską, należy posiadać formularz U1. To międzynarodowy, ujednolicony dokument, funkcjonujący i honorowany na terenie Unii Europejskiej. Formularz zawiera wszystkie okresy składkowe na terenie danego państwa, jeżeli wykonywaliśmy tam pracę zarobkową. Dokument poświadcza również okresy zatrudnienia, może więc być przez niektórych pracodawców uznany zamiast świadectwa pracy.

Aby uzyskać formularz U1, należy zgłosić się do odpowiedniego urzędu pracy funkcjonującego w danym państwie, w którym wykonywaliśmy pracę. Otrzymamy bezterminowe zaświadczenie, dzięki któremu możemy starać się o wydanie druku U1. Czas oczekiwania na informację o odprowadzanych składkach po przedłożeniu zaświadczenia może trwać do 8 tygodni, gdyż możemy je wysłać nawet przebywając już w Polsce. Mając już w posiadaniu dokumentację dotyczącą pracy za granicą, możemy starać się o przyznanie zasiłku w kraju.

Osoba powracająca do kraju może również starać się o transfer zasiłku, jeżeli nabyła prawo do niego przebywając jeszcze za granicą. Przed wyjazdem należy zgłosić się do odpowiedniego urzędu pracy z prośbą o wydanie formularza U2, który potwierdza zachowanie prawa do zasiłku. O dokument można również starać się, przebywając w Polsce, ale czas oczekiwania się wydłuży. Wojewódzki Urząd Pracy zwraca się do zagranicznej instytucji z prośbą o potwierdzenie wymaganych informacji. Aby skorzystać z przysługującego zasiłku po powrocie do Polski, w ciągu 7 dni należy zgłosić się do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy, aby zarejestrować się jako osoba bezrobotna oraz zgłosić fakt, że przebywało się za granicą.

Okres pracy za granicą zaliczony do stażu pracy u polskiego pracodawcy

Aby nabyć niektóre prawa pracownicze, należy udokumentować wcześniejszy staż pracy. Według stażu pracy wyliczany jest urlop wypoczynkowy pracownika. Zgodnie z art. 154 §1 kp wymiar urlopu wynosi:

• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat,
• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat.

Przepracowany czas może także mieć znaczenie w przypadku innych świadczeń np. nagrody jubileuszowej czy dodatku stażowego.

Do stażu pracy wliczany jest czas pracy w Polsce i za granicą. Mówi o tym Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20.04.2004 r. (tj. DzU z 2016 r. poz. 645 ze zm.), która informuje, że „Udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego, są zaliczane do okresów pracy w Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie uprawnień pracowniczych”.

Ustawa nakłada na polskiego pracodawcę obowiązek wliczenia zagranicznego stażu pracy do przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, jednak to po stronie ubiegającego się o zatrudnienie jest przedstawienie pracodawcy dokumentów potwierdzających pracę poza Polską. W tym przypadku formularz U1 może nie być wystarczający. Większość pracodawców prosi o dostarczenie świadectw pracy. W niektórych krajach takie dokumenty nie obowiązują, ale pracodawcy wystawiają zaświadczenia, podobne do polskich świadectw, na prośbę pracownika.

Aby dokument potwierdzający zatrudnienie za granicą został uznany za wiarygodny w Polsce, musi zawierać kilka podstawowych informacji, bez których świadectwo nie zostanie uwzględnione przy wyliczaniu stażu urlopowego. Należy wskazać adres siedziby pracodawcy w danym państwie oraz dane osoby, która sporządziła wydruk. Ważne są również okresy zatrudnienia z wyszczególnieniem dat, np. zapis „zatrudniony w latach 2018-2019” nie będzie wystarczający, gdyż nie wskazuje na dokładny okres pracy i uniemożliwia dokładne wyliczenie stażu. Pracodawca ma prawo poprosić o przetłumaczenie otrzymanego świadectwa na język polski, gdy jest ono dla niego niezrozumiałe.

Autor tekstu: Sandra Tyl