W wielu kulturach na całym świecie, wspomnienie o zmarłych odgrywa istotną rolę w tradycjach i zwyczajach. Każdy kraj ma swoje unikalne sposoby na uhonorowanie pamięci bliskich, co często łączy się z głęboko zakorzenionymi wierzeniami i rytuałami. W tym artykule przyjrzymy się, jak różne narody obchodzą święto zmarłych, zwracając uwagę na najważniejsze tradycje w wybranych krajach.

1. Meksyk

Meksyk słynie z obchodów Día de los Muertos (Dzień Zmarłych), które przypadają na 1 i 2 listopada. To radosne święto ma na celu uczczenie pamięci zmarłych w sposób pełen kolorów i życia. Rodziny tworzą ołtarze (ofrendas) w swoich domach, ozdabiają je zdjęciami bliskich oraz ulubionymi potrawami zmarłych. Na cmentarzach organizowane są festyny, gdzie ludzie tańczą, śpiewają i dzielą się opowieściami. Tradycyjne czaszki cukrowe (calaveras) oraz marigoldy (cempasúchil) to symbole, które mają przyciągnąć dusze do ich rodzin.

Obraz autorstwa freepik

2. Włochy

We Włoszech obchody Dnia Wszystkich Świętych (Tutti i Santi) oraz Dnia Zmarłych (Commemorazione dei Defunti) mają miejsce 1 i 2 listopada. W tym czasie rodziny odwiedzają groby bliskich, przynoszą kwiaty oraz zapalają świece.
W niektórych regionach, takich jak Sycylia, istnieje zwyczaj przygotowywania specjalnych posiłków dla zmarłych, a dzieci czekają na „dary” od duchów. Warto dodać, że te dni są czasem refleksji i modlitwy za dusze zmarłych.

3. Grecja

W Grecji Dzień Zmarłych (Psaromata, co oznacza dosłownie pszeniczne ziarna) obchodzony jest w drugą sobotę po Wielkanocy. To czas, gdy rodziny odwiedzają groby, przynoszą jedzenie oraz palą świeczki. Wierzy się, że dusze zmarłych wracają na chwilę do świata żywych, dlatego w domach przygotowuje się posiłki, które zmarli lubili.
Najważniejszym elementem jest przygotowywanie kolivy, czyli mieszkanki pszenicy, orzechów, rodzynek, granatów oraz cukru. Zboże ma symbolizować życie, a pozostałe składniki odnoszą się do życia wiecznego. Potrawa jest przynoszona do kościoła, gdzie jest błogosławiony przez księdza, a następnie rozdawany obecnym. Grecy wierzą, że dzielenie się kolivą zapewnia pokój duszom zmarłych.

4. Portugalia

W Portugalii Dzień Wszystkich Świętych (Dia de Todos os Santos) przypada na 1 listopada. Ludzie odwiedzają groby swoich bliskich, przynoszą kwiaty i zapalają znicze. W wielu regionach jest to czas modlitwy i refleksji, w którym rodziny jednoczą się, aby uczcić pamięć swoich przodków.
Popularne jest również Pão-por-Deus, które może nam przypominać nieco Halloween. W Dzień Wszystkich Świętych dzieci przygotowują specjalne torby, zbierają się w grupki i chodzą po okolicznych domach prosząc o jedzenie lub słodycze. Tradycyjnie jest to prośba o pokarm dla dusz zmarłych z rodziny obdarowującego. Jeśli proszony o podarek zignoruje prośbę, wówczas skazuje zmarłych bliskich na zapomnienie.

5. Węgry

Na Węgrzech Dzień Zmarłych (Halottak Napja) obchodzony jest 1 listopada. W tym dniu rodziny odwiedzają groby bliskich, przynoszą znicze, lampiony i kwiaty. Często organizowane są modlitwy, a niektóre rodziny przygotowują potrawy, które zmarli lubili za życia. Tradycyjną potrawą na tę okazję jest kalács, czyli chleb przypominający słodkie pieczywo na Boże Narodzenie. W niektórych regionach przygotowanie chleba związane jest ze ściśle przestrzeganymi rytuałami, które mają na celu zapewnienie pomyślności i szczęścia dla rodziny.

6. Indie

W Indiach Dzień Zmarłych (Pitru Paksha) obchodzony jest przez 16 dni w miesiącu Bhadrapada. W tym roku okres ten przypadał od 17. września do 2. października. To czas, w którym rodziny oddają hołd przodkom, składając ofiary i modlitwy. Hindusi wierzą, że dusze zmarłych wracają, aby przyjąć te ofiary. Wiele osób przygotowuje posiłki, które zmarli lubili, a rodziny łączą się, aby wspólnie modlić się za dusze przodków.
Hindusi odprawiają rytuały, które mają im zapewnić utrzymanie więzi z przodkami oraz uhonorowanie ich pamięci: Pitru Tarpan (ofiarowanie wody) i Pind Daan (ofiarowanie kul ryżowych).

7. Chiny

Chińskie święto jest określone jako Święto Duchów (Qingming Festival lub Tomb-Sweeping Day) i przypada na 15. dzień 7. miesiąca (w tym roku 4. kwietnia). W Chinach w dzień ten zapala się zmarłym lampiony, które są umieszczane w trzcinowych łódkach, puszczanych na wodę.
W czasie Święta Duchów ludzie mają kilka dni wolnych od pracy. Wówczas udają się na cmentarze, by pokłonić się duszom, co ma przynieść przychylność.

8. Ekwador

W Ekwadorze Dzień Zmarłych (Día de los Muertos) obchodzony jest 2 listopada. Rodziny przygotowują tradycyjne potrawy, takie jak guaguas de pan (słodki chleb w kształcie niemowląt), czy colada morada (napój z fioletowej mąki kukurydzianej i owoców) oraz odwiedzają groby, aby uczcić pamięć zmarłych. W Ekwadorze te obchody są pełne radości i świętowania.

9. Korea Południowa

W Korei Południowej obchodzone jest Chuseok, które jest świętem zbiorów, ale także czasem, kiedy rodziny oddają hołd zmarłym przodkom. Celebracja przypada na 15. dzień 8. miesiąca księżycowego (w tym roku był to 17. września). W tym czasie panuje atmosfera wdzięczności i pamięci o bliskich.
Wiele osób odwiedza groby, wykonuje rytuały oraz przygotowuje jedzenie, które ofiarowuje przodkom. Koreańczycy przygotowują Charye, czyli specjalny stół, na którym znajdują się owoce, ryby, mięso oraz songpyeon (małe ryżowe ciasteczka nadziewane pastą z fasoli lub sezamem). W niektórych regionach kraju kobiety w tradycyjnych strojach wykonują ganggangsullae, czyli tradycyjny taniec związany z urodzajem i chroniący przed złem.

10. Indonezja

Indonezyjski Dzień Zmarłych to Hari Raya Puhon lub Hari Raya Kematian i łączy w sobie religię i tradycyjne wierzenia ludowe. Tradycyjnie mieszkańcy tego kraju czyszczą nagrobki bliskich, co ma stanowić symboliczne zaproszenie duchów oraz ich powrót na ziemię.
Indonezyjczycy organizują modlitwy w intencji zmarłych, a w niektórych regionach odbywają się ceremonie religijne prowadzone przez kapłanów lub starszych członków rodziny. Społeczności przygotowują także ofiary w postaci jedzenia, napojów oraz przedmiotów, które lubili zmarli.
Mieszkańcy niektórych regionów organizują również festiwale i ceremonie podczas których nie brakuje tańców, muzyki oraz różnych form sztuki.

Obchody Dnia Zmarłych na całym świecie pokazują, jak różnorodne są tradycje związane z pamięcią o bliskich. Każdy kraj ma swoje unikalne rytuały, które kształtują wspólne wartości rodzinne i duchowe. W obliczu globalizacji i zmieniających się norm kulturowych, te tradycje pozostają ważnym elementem tożsamości narodowej i kulturowej, a także przypomnieniem o znaczeniu pamięci i więzi międzyludzkich.

Artykuł przygotowała Magdalena Cerecka