Wyjazd za granicę na stałe, czy na jakiś czas, to coś zupełnie innego, niż planowanie tygodniowego urlopu. Posiadamy konkretny cel zarobkowy, a nierzadko chcemy na nowo ułożyć swoje życie. Niezależnie od tego, na jak długo chcemy opuścić swój kraj, ważne jest odpowiednie przygotowanie. Warto zacząć od sprawdzenia ważności dokumentów, takich jak dowód osobisty, prawo jazdy czy paszport. Jednak to jeszcze nie koniec formalności.

Jeżeli wyjeżdżamy do pracy za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, należy dokładnie omówić wszystkie szczegóły dotyczące pracy oraz dopełnić niezbędnych formalności jeszcze przed opuszczeniem kraju. Agencja podpowiada, jakie dokumenty należy zgromadzić. Z każdym kandydatem kierowanym do pracy za granicą podpisuje umowę o pracę, zgodną z właściwą ustawą dotyczącą zatrudnienia obywateli polskich za granicą. Umowa zawiera takie dane jak: wysokość stawki godzinowej i wyszczególnia koszty, z którymi będzie się musiał liczyć pracownik.

Po przybyciu na miejsce możemy liczyć na zakwaterowanie, a także pomoc polskojęzycznego koordynatora podczas dopełniania wszystkich formalności. Pośrednik jest zobowiązany do poinformowania pracownika o konieczności ubezpieczenia, ale większość z nich oferuje korzystny pakiet ubezpieczeniowy jednego z zakładów ubezpieczeniowych.

Jakie jeszcze dokumenty mogą okazać się niezbędne do zawarcia umowy z zagranicznym pracodawcą?

Holandia

Holandia ma bardzo bogaty i elastyczny rynek pracy, co daje ogromną szansę na znalezienie zatrudnienia. Zatrudnienie w Holandii znajdzie każda pełnoletnia osoba, która posiada motywację do pracy. Agencje pośrednictwa pracy oferują etaty w różnych sektorach.

Aby podjąć pracę w Holandii, niezbędne jest posiadanie:

• aktualnego dowodu osobistego lub paszportu – niezbędne do przekroczenia granicy i podpisania umowy oraz otrzymania numeru BSN;
• prawo jazdy, jeżeli chcemy korzystać z auta za granicą;
• wyjeżdżając, musimy także posiadać konto bankowe oraz kartę płatniczą;
• jeżeli pracowaliśmy już wcześniej w kraju tulipanów, jesteśmy zobowiązani dostarczyć numer BSN/Sofinummer (numer identyfikacji podatkowej);
• jeżeli jest to nasz pierwszy raz, należy pamiętać, że musimy wyrobić nowy BSN. Jest on niezbędny np. kiedy znajdziemy się w szpitalu lub będziemy starać się o świadczenia socjalne. Aby uzyskać Sofinummer, w ciągu 5 dni od przyjazdu, należy zameldować się w swojej gminie.

Niemcy

Do swobodnego podejmowania zatrudnienia w Niemczech Polacy nabyli prawo 1 maja 2011 roku. Wówczas za Odrę wyjechało 172 676 naszych rodaków chcących podjąć tam pracę. Niemcy ze względu na bliskość geograficzną i atrakcyjne wynagrodzenia, cały czas cieszą się popularnością wśród Polaków wyjeżdżających w celach zarobkowych.

Podejmując swoją pierwszą pracę w Niemczech, niezbędne będą:

• dowód osobisty lub paszport – potrzebne do przekroczenia granicy, podpisania umowy, otrzymania pozwolenia na pobyt i potwierdzenia zameldowania;
• prawo jazdy (jeżeli posiadamy i jest ono niezbędne do podjęcia zatrudnienia lub będziemy poruszać się autem po kraju);
• akt zawarcia związku małżeńskiego, akty urodzenia dzieci (jeżeli posiadamy) – niezbędny do ustalenia klasy podatkowej;
• numer konta bankowego + SWIFT/BIC
• zaświadczenie o niekaralności – to dodatkowy dokument, który może okazać się przydatny np. przy staraniach o pobyt stały lub tymczasowy;

Jeżeli pracowaliśmy już w Niemczech, pracodawca dodatkowo będzie wymagał od nas:

• numeru identyfikacji podatkowej (Steuer-ID/ Steueridentifikationsnummer);
• numeru ubezpieczenia zdrowotnego (Krankenversicherungsnummer, Krankenkasse);
• numeru ubezpieczenia społecznego (Sozialversicherungsnummer).

Norwegia

Norwegia nie należy do Unii Europejskiej. Ma to duże znaczenie dla osób, które chcą podjąć pracę w tym państwie. W praktyce wiąże się to z załatwianiem większej ilości formalności, aby się legalnie zatrudnić. Norwegia należy do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, które razem z UE tworzy Europejski Obszar Gospodarczy. Na terenie EOG dozwolony jest swobodny przepływ ludzi, kapitału oraz towarów i usług. Oznacza to, że obywatele Polski mogą zgodnie z prawem osiedlać się, pracować, czy założyć własną firmę na terenie Norwegii.

Aby podjąć pracę w kraju fiordów, należy przygotować:

• dowód osobisty i paszport – Królestwo Norwegii przynależy do strefy Schengen i dowód osobisty jest honorowany przy wjeździe czy podpisywaniu umowy, jednak paszport może okazać się bezpieczniejszą opcją, jeżeli chcemy zostać tu na dłużej. Zdarzają się sytuacje, w których polski dowód osobisty nie jest przyjmowany w bankach czy oddziałach poczty;
• prawo jazdy – wymagane jest na wielu stanowiskach pracy;
• akt zawarcia związku małżeńskiego i akty urodzenia dzieci (w przypadku wyjazdu z rodziną) – mogą się przydać przy załatwianiu spraw urzędowych.

W Norwegii można przebywać do 3 miesięcy. Taki pobyt nazywany jest turystycznym. Z tego rozwiązania korzystają przede wszystkim pracownicy sezonowi, gdyż ich pobyt jest ograniczony czasowo. Jeżeli planujemy dłuższy pobyt, wiąże się to ze zgłoszeniem do miejscowego komisariatu policji w celu rejestracji. Jeżeli wyjeżdżamy do pracy za pośrednictwem agencji, wszystkie formalności pomaga załatwić nam przedstawiciel pośrednika.

Anglia

Organizacja formalności to jeden z ostatnich etapów procesu rekrutacji. W Wielkiej Brytanii za pośrednictwem agencji można pracować na podstawie umowy o pracę lub w formie samozatrudnienia np. jako opiekun osób starszych. Druga forma pracy oznacza, że samodzielnie musimy zadbać o odprowadzenie podatku i opłacenie składek ubezpieczeniowych, jednak większość pośredników pomaga swoim pracownikom w załatwieniu również tych formalności.

Jakie dokumenty należy przedstawić, aby móc się legalnie zatrudnić?:

• dowód osobisty, prawo jazdy, paszport – niezbędne do przekroczenia granicy, podpisania umowy i załatwienia formalności w wielu urzędach czy bankach;
• konto walutowe – przelew otrzymujemy w funtach;
• zaświadczenie o niekaralności – firmy związane z dziećmi, opieką i pieniędzmi wymagają tego dokumentu od wszystkich pracowników. Bez względu czy to praca woźnego w szkole, czy kelnerki w bankowej kawiarni;
• referencje – są kluczowe, jeżeli szukamy pracy np. w opiece nad osobami starszymi;
• NationalInsurance Number i DBS – odpowiednik numeru NIP oraz PESEL służące do identyfikacji podatnika. Są niezbędne do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz fundusz emerytalny;
• informacje o własnej działalności (jeżeli posiadamy) – w niektórych branżach praca odbywa się w oparciu o samozatrudnienie.

Belgia

Otwarcie belgijskiego rynku pracy dla obywateli polskich nastąpiło 1 maja 2009 roku. Belgijskie władze przywiązują dużą uwagę do legalnego zatrudniania cudzoziemców. W 2007 roku wprowadzono obowiązkowy system LIMOSA, w którym muszą rejestrować się pracownicy, jak i przedsiębiorcy, którzy chcą pracować legalnie w Belgii. Formalności związane z rejestracją w systemie organizowane są przez pracodawcę. Pracownik może też samodzielnie zapisać się do LIMOSA. W tym przypadku potwierdzenie rejestracji wysyłane jest pocztą na wskazany adres.

Aby rozpocząć pracę w Belgii, należy przedstawić dokumenty takie jak:

• dowód osobisty lub paszport – są to dokumenty niezbędne do przekroczenia granicy, dopełnienia formalności związanych z umową oraz do potwierdzenia miejsca stałego zamieszkania. Pracy w Belgii nie może podjąć osoba, która nie ma prawa lub zezwolenia na zamieszkanie na co najmniej 3 miesiące w państwie EOG;
• zezwolenie na zatrudnienie – pracodawca ma obowiązek wypełnić formularz w celu uzyskania pozwolenia na wykonywanie pracy dla pracownika;
• ważny druk A1 – dokument stwierdzający gdzie odprowadzać składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne;
• apostille – poświadczenie autentyczności dokumentów. Wymagane jest w przypadku, gdy dostarczamy przyszłemu pracodawcy dokumenty sądowe, notarialne, administracyjne czy tłumaczenia przez tłumaczy przysięgłych. Uprawnione do wydawania apostille jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP/Dział Legalizacji.

Austria

Rynek pracy w Austrii został całkowicie otwarty dla Polaków 1 maja 2011 roku. Można przyjechać i pozostać w kraju bez żadnej wizy i zezwolenia. Pozwolenie na pracę również nie jest wymagane. Jedynym obowiązkiem jest zameldowanie się na policji w przeciągu trzech dni od przybycia. Jeżeli chcemy pozostać tu dłużej niż trzy miesiące, należy postarać się o pozwolenie, które zezwala na pobyt długoterminowy.

Jakie dokumenty musimy okazać, aby uzyskać zatrudnienie?:

• paszport lub dowód osobisty – niezbędny do załatwienia formalności związanych z podjęciem pracy oraz meldunku. W większości przypadków to pracodawca dopełnia formalności meldunkowe pracowników;
• certyfikaty – wśród ofert pracy w Austrii większość stanowią te na stanowiska specjalistyczne np. ślusarz, elektryk, spawacz czy stolarz budowlany. Zawody te wymagają konkretnych umiejętności i kwalifikacji w większości potwierdzonych certyfikatami;
•  prawo jazdy – jeżeli jest wymagane przez pracodawcę lub zamierzamy poruszać się autem po kraju. Warto pamiętać, że osoby, które meldują się na pobyt stały, samochodem na polskich rejestracjach mogą jeździć po Austrii przez miesiąc. Po tym czasie wymagane jest przerejestrowanie pojazdu.

Szwajcaria

Szwajcaria nie należy do Unii Europejskiej, ale od 1 maja 2011 roku rynek pracy został otwarty dla Polaków. Obywatele polscy mają możliwość podjęcia legalnej pracy w Szwajcarii bez konieczności ubiegania się o specjalne zezwolenie.

Dokumenty, które należy przedstawić, aby otrzymać pracę:

• dowód osobisty/paszport/prawo jazdy;
• meldeverfahren – dokument potwierdzający, że przyjechaliśmy do pracy na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Jeżeli pracujemy za pośrednictwem agencji, obowiązek rejestracji pracownika spoczywa na pośredniku;
• dokumenty odnoszące się do stanu cywilnego – pracodawca może poprosić nas o dostarczenie takich dokumentów, gdyż są one wymagane w niektórych urzędach przy rejestracji pracownika i na tej podstawie naliczane są składki;
• referencje – w Szwajcarii pracodawcy bardzo cenią sobie pracowników, którzy mogą okazać pozytywne opinie od swoich wcześniejszych przełożonych. Posiadanie takich dokumentów nie jest wymagane, ale jeżeli takie posiadamy, warto je przedłożyć, gdyż zwiększa to nasze szanse na zatrudnienie.

Dania

1 maja 2009 roku obowiązek posiadania pozwolenia na pracę w Danii został zniesiony dla obywateli polskich. Polak może wjechać do Danii i ma prawo do pobytu przez okres do 3 miesięcy bez występowania o zarejestrowanie pobytu. Osoby poszukujące pracy mogą przebywać w Danii do 6 miesięcy bez takiego zaświadczenia. Pobyt na okres dłuższy niż 3 miesiące wymusza już posiadanie pozwolenia.

Aby móc legalnie pracować w Danii, należy posiadać:

• aktualny dowód osobisty lub paszport;
• pozwolenie na pracę – można o nie wnioskować jeszcze przed wyjazdem. Należy przesłać wniosek do ambasady Danii. Jeżeli podejmujemy zatrudnienie, formalności spoczywają na barkach pracodawcy;
• żółta karta – jest to karta potwierdzająca ubezpieczenie w Danii i prawo do korzystania z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Jeżeli pobyt w celach zarobkowych będzie krótszy niż 3 miesiące, urząd ma prawo zdecydować o wydaniu specjalnej karty ubezpieczenia, która wydawana jest przez urząd gminy, w której zarejestrowany jest zakład pracy. Tego rodzaju formalności również załatwia pracodawca;
• pozwolenie na pobyt – niezbędne tylko wtedy, gdy zamierzamy pracować w Danii dłużej niż 3 miesiące. Należy złożyć stosowny wniosek w Urzędzie Imigracyjnym i dołączyć do niego informacje o źródle dochodów np. umowa o pracę, zaświadczenie o zatrudnieniu.

Legalne zatrudnienie

Niezależnie od tego, gdzie zdecydujemy się podjąć pracę powinniśmy zadbać o to, by posiadać komplet dokumentów oraz dokładnie znać warunki zatrudnienia. Warto również zadbać o podpisanie umowy, w której zostaną określone szczegóły współpracy. Zatrudnienie na czarno (zwłaszcza za granicą) oznacza ryzyko braku otrzymania wynagrodzenia, a nawet ryzyko zdrowotne – w przypadku wypadku w miejscu pracy.

Artykuł przygotowała: Sandra Tyl