Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności podlegają takim samym zasadom w zakresie zatrudniania, jak każda inna osoba. Podstawowym aktem prawnym, który reguluje prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika w tym zakresie, jest ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dodatkowo, jak każdy pracownik osoby niepełnosprawne podlegają pod Kodeks Pracy. Z naszego artykułu dowiesz się podstaw w kwestii zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika.

Obraz autorstwa freepik

Kim jest osoba niepełnosprawna?

Osobą niepełnosprawną, w świetle obowiązujących przepisów, jest osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o:

• zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany, lekki);
• całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy;
• niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Do orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dochodzi w przypadku osób, które ukończyły 16 lat. W przypadku osób poniżej 16. roku życia orzeka się o niepełnosprawności bez wskazywania jej stopnia.

Stopień niepełnosprawności może być nadany na czas określony (kiedy komisja orzeknie, że istnieje szansa, że stan zdrowia może ulec poprawie) lub nieokreślony (kiedy komisja stwierdzi, że zgodnie z obowiązującą wiedzą medyczna, nie rokuje się poprawy stanu zdrowia osoby badanej).

Stopnie niepełnosprawności:

• lekki – dotyczy osób, których sprawność organizmu jest naruszona w sposób obniżający zdolność do wykonywania pracy, w porównaniu z osobą, o podobnych kwalifikacjach jednak z pełną sprawnością fizyczną i psychiczną;
• umiarkowany – dotyczy osób, których sprawność fizyczna lub psychiczna jest na tyle naruszona, że mogę one wykonywać jedynie prace w warunkach chronionych lub wymają stałej/częściowej pomocy innych osób, lub są całkowicie niezdolne do podjęcia pracy;
• znaczny – dotyczy osób, które nie są zdolne do samodzielnej egzystencji. Osoby te otrzymują orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy lub mogą wykonywać pracę w warunkach chronionych przy stałej opiece i pomocy innych osób.

Wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności orzeczenie może być wykorzystane do ubiegania się o odpowiednie ulgi oraz uprawnienia.

Zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika

Czas pracy.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej zależny jest od stopnia niepełnosprawności. Osoby z lekkim orzeczeniem o niepełnosprawności nie mogą pracować dłużej niż 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. Jednak osoby z umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności nie mogą pracować dłużej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Dodatkowo w ciągu dnia osobie niepełnosprawnej przysługuje przerwa 15 minut, która wliczana jest do czasu pracy.

WAŻNE! Stosowanie skróconych norm czasu pracy w przypadku znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wpływa na obniżenie wysokości miesięcznego wynagrodzenia.

Dodatkowo osoba niepełnosprawna nie może pracować w godzinach nocnych i nadliczbowych (wyjątkiem jest praca polegająca na pilnowaniu obiektów lub zgoda lekarza prowadzącego).

Urlop wypoczynkowy.

Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, w wysokości 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, przysługuje pracownikowi, który posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. Pracownik nabywa prawo do dodatkowego urlopu po przepracowaniu 1 roku od momentu orzeczenia odpowiedniego stopnia niepełnosprawności (zliczają się wszystkie okresy pracy, nawet u różnych pracodawców i bez zachowania ciągłości zatrudnienia).

Należy jednak pamiętać, że urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do:

• urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych;
• dodatkowego urlopu na podstawie odrębnych przepisów.

Dodatkowe dni zwolnienia od pracy.

Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do zwolnienia od pracy:

• w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów lub naprawy sprzętu rehabilitacyjnego, jeśli nie można wykonać tego poza godzinami pracy;
• do 21 dni roboczych na turnus rehabilitacyjny (raz w roku), tylko na wniosek lekarza sprawującego kontrolę nad osobą niepełnosprawną. Podstawą wypłaty wynagrodzenia za czas zwolnienia jest przedłożony pracodawcy dokument, który potwierdza pobyt na turnusie, wystawiony przez organizatora turnusu.

WAŻNE! Łączny wymiar dodatkowego urlopu osoby niepełnosprawnej i zwolnienia od pracy nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.

Przydatne linki:

– Uprawnienia pracownika niepełnosprawnego
https://zielonalinia.gov.pl/-/uprawnienia-pracownika-niepelnosprawnego

– Informacje dostępne na stronie Państwowej Inspekcji Pracy
https://www.pip.gov.pl/dla-sluzb-bhp/porady-prawne/zatrudnianie-osob-niepelnosprawnych

– Uprawnienia osób niepełnosprawnych
https://www.gov.pl/web/edukacja/uprawnienia-osob-niepelnosprawnych

– Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
ttps://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971230776/U/D19970776Lj.pdf

Artykuł przygotowała Karolina Gębarowska