Święto Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, czyli Boże Ciało to jedno z najważniejszych wydarzeń kościelnych. Obchodzone jest w 60 dni po Wielkanocy – najwcześniej 21 maja, najpóźniej 24 czerwca. Skąd pochodzi ta tradycja i jak wygląda jej celebracja w różnych zakątkach świata?

Początki święta

Obchody Bożego Ciała mają swoje korzenie w XIII wieku. Ustanowiono je podczas czwartego Soboru Laterańskiego, gdzie uznano przemienienie chleba i wina w ciało i krew. Wydarzenie to wpłynęło na większe zainteresowanie Eucharystią, jako trwałym dowodem obecności Jezusa Chrystusa na Ziemi. W tamtych czasach święto to przypadało w Wielki Czwartek. Dopiero około 30 lat później termin ten zmieniono jednorazowo na pierwszy czwartek po święcie Trójcy Przenajświętszej. Natomiast później w wyniku licznych zawirowań, tradycja przestała być obchodzona.

Święto zostało uznane za ogólnokościelne dopiero przez głowę kościoła – Urbana IV w 1264 roku, jednak ze względu na śmierć papieża zostało ponownie zapomniane. Tradycja została przywrócona do obrządków dopiero przez Urbana VI w 1389 roku.

Boże Ciało w Polsce

Boże Ciało obchodzone jest w Polsce od 1320 roku. Wówczas to biskup krakowski Nankier ustanowił je jako regionalne święto. Do ogólnego obrządku w całej Polsce zostało uznane dopiero 100 lat później. Tradycja ta była niezwykle ważna dla Polaków w okresie zaborów – wówczas stanowiła też pretekst do manifestowania tożsamości narodowej.

Tegoroczne Boże Ciało przypada na 16. czerwca i  jest dniem wolnym od pracy. Odprawiane są wówczas procesje z 4 postojami przy ołtarzach. Czytane są również fragmenty Ewangelii nawiązujące do Eucharystii. W ludowej tradycji jest to również czas święcenia wianków z ziół oraz polnych kwiatów, które następnie służyły jako podstawa naparów leczniczych.

Jedne z ciekawszych obchodów Bożego Ciała mają miejsce w Łowiczu w województwie łódzkim. W dzień ten na ulice wychodzi barwna procesja w tradycyjnych łowickich strojach. Ludowa kreacja z tego regionu może ważyć nawet 20 kilogramów.

Boże Ciało na świecie

Boże Ciało nie jest obchodzone w jeden dzień na całym świecie. W niektórych krajach, np. Etiopii, Włoszech, czy Watykanie zostało przeniesione na drugą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego. Podobne przesunięcie święta próbowano wprowadzić w Hiszpanii w 1991 roku, jednak wywołało to falę sprzeciwu. Dzięki temu procesje są organizowane w niektórych regionach w czwartki, a w innych w niedziele.

Warto podkreślić, że dzień ten jest wolny tylko w niektórych krajach katolickich: Austrii, Boliwii, Botswanie, Chorwacji, Dominikanie, Haitii, Hiszpanii, Kolumbii, Liechtenstainie, Niemczech, Portugalii, San Marino, Szwajcarii, Timorze Wschodnim oraz Trinidadzie i Topago.

Boże Ciało w Boliwii

W Boliwii Boże Ciało charakteryzuje się bogatą szatą wizualną. Jak przystało na kraj latynoski, święto ma oddziaływać na sferę duchową, emocjonalną oraz wzrokową. Obchody są uzależnione od regionu. W części miasteczek po mszy głównej obywa się procesja pomiędzy ołtarzami – mieszkańcy przygotowują barwne dywany (alfombras) z kwiatów, kolorowego piasku oraz kamyków. W innych regionach obchody organizowane są na stadionach i połączone z występami grup młodzieżowych. Boliwijczycy często obsypują kwiatkami monstrancję, a po procesji zabierają je do domu, by sprowadzić na swój dom szczęście i błogosławieństwo.

Fronleichnam w Niemczech

Niemcy podobnie jak Polacy organizują procesje, jednak w ich przypadku popularne są te organizowane na wodzie. Podczas procesji na rzece Ren znajduje się Skaramentsschiff – statek przewożący Sakrament Święty. Wierni natomiast, odwiedzają kolejne stacje, pływając na pomniejszych łodziach.

Niemieccy wierni tworzą również Blumenteppiche – kwiatowe dywany, których utworzenie zajmuje nawet tydzień. Dywany te zdobią zazwyczaj okolice ołtarzy procesyjnych. Są jednak miasta, gdzie Blumenteppiche rozciągają się nawet na 100 metrów wzdłuż procesji (Hirrlingen, Wurmlingen, czy Hüfingen).

Tijelovo w Chorwacji

Boże Ciało w Chorwacji wygląda nieco inaczej niż w Polsce. Msze święte wraz z procesjami odbywają się w godzinach wieczornych. W nadmorskim mieście Bolu zamiast ołtarzy przystrajane są statki, natomiast kapłani święcą sieci rybackie oraz morze. Takie obchody spotykają się z żywym zainteresowaniem turystów.

Artykuł przygotowany przez Magdalenę Cerecką