Unia Europejska pozwala na swobodę przepływu osób oraz świadczenia usług dla unijnych przedsiębiorstw. Otwarty rynek zezwala również na transgraniczne delegowanie pracowników w obszarze UE. Oznacza to, że obcokrajowiec, który nie jest obywatelem państwa należącego do Unii, może podjąć pracę na jej obszarze. Cały proces nie należy jednak do najłatwiejszych.

Sprawdzamy, czy obywatel Ukrainy może podjąć pracę na terenie państw unijnych i jak wygląda delegowanie pracowników za granicę.

Co powinien zrobić obywatel Ukrainy, aby zatrudnić się legalnie w Polsce

Jednym z rozwiązań jest ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy. Jest ono udzielane na okres od 3 miesięcy do 3 lat, z możliwością starania się o przedłużenie. Taki wniosek składa się we właściwym ze względu na miejsce pobytu Wydziału Spraw Cudzoziemców Urzędu Wojewódzkiego. Jeśli rodzina cudzoziemca zmierzająca do Polski znajduje się jeszcze poza jej granicami, wniosek o pobyt czasowy może złożyć cudzoziemiec przebywający w Polsce. W tym celu składający zobowiązany jest przedstawić pełnomocnictwo do załatwienia sprawy.

Do złożenia wniosku o pozwolenie na pobyt czasowy niezbędne są dokumenty:

• wypełniony wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy (2 egzemplarze);
• 4 zdjęcia;
• ważny dokument podróży;
• potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowej (ok. 400 zł).

Po otrzymaniu pozwolenia na pobyt należy poddać się procedurze oświadczeniowej. Jest to procedura, którą zajmuje się pracodawca planujący zatrudnienie obywatela Ukrainy. Pracodawca, składając oświadczenie o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy, zobowiązany jest dołączyć wszystkie zebrane dokumenty oraz informacje dotyczące rodzaju i wymiaru pracy, miejsca jej wykonywania, okresie zatrudnienia oraz wynagrodzeniu. Oświadczenie składa się w urzędzie pracy, który ma 7 dni na przedstawienie decyzji.

Najprostszym rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy z agencją pracy tymczasowej. W tym przypadku to agencja pomaga w organizacji wszystkich formalności, co jest dużym odciążeniem. Większość APT zatrudnia również pracowników mówiących w języku ukraińskim, w celu ułatwienia kontaktu, organizuje zakwaterowanie i dojazdy do pracy. Aktualnie wiele agencji oferuje również odbiór zainteresowanych z granicy polsko-ukraińskiej.

Dodatkowo Polski Resort Rodziny razem z ZUS pracuje nad ustawą, która będzie zawierać rozwiązania, mające uprościć legalizację pobytu obywateli Ukrainy, co sprawi, że uzyskają oni swobodny dostęp do rynku pracy.

Zatrudnienie obywatela Ukrainy w Niemczech

Warto tutaj wspomnieć, że niemieccy pracodawcy podkreślają to, że poszukują wykwalifikowanych pracowników jak na przykład lekarze, pielęgniarki, spawacze czy elektrycy i przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu dokładnie weryfikują posiadane kwalifikacje.

Pierwszym krokiem w poszukiwaniu pracy przez obywatela Ukrainy na terenie Niemiec jest uznanie kwalifikacji zawodowych. W tym celu należy udać się do właściwego ze względu na miejsce pobytu urzędu. Pracownicy dokonają weryfikacji kwalifikacji i sprawdzą, czy są one równoważne z tymi, które wymagane są do podjęcia pracy w danym zawodzie na terenie Niemiec. Uznanie kwalifikacji wydawane jest bezterminowo i pozwala na swobodne poszukiwanie zatrudnienia.

Kolejnym krokiem jest pozwolenie na pobyt. Jest ono ograniczone czasowo i wydawane tylko osobom, które aktywnie szukają pracy w Niemczech. Osoby poszukujące pracy otrzymują pozwolenie na pobyt na 6 miesięcy, a pracownicy ze stałą umową na 4 lata. Po tym czasie pracownik może ubiegać się o prawo do stałego pobytu.

Składając wniosek, należy przedstawić dokumenty takie jak paszport, 4 zdjęcia, zaświadczenie o niekaralności (jeżeli jest wymagane) oraz potwierdzenie ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodę na pobyt wydaje Federalna Agencja Pracy, a dokument pozwala na świadczenie pracy u konkretnego pracodawcy.

Po uzyskaniu wszystkich niezbędnych dokumentów pozostaje złożenie wniosku o wizę. Należy pamiętać, że wiza wydawana jest po przedłożeniu oferty pracy, o którą się ubiegasz. Wniosek należy złożyć osobiście. Jest to ostatnia formalność, pozwalająca pracownikowi z Ukrainy podjąć pracę w Niemczech.

Warto również zaznaczyć, że warunkiem do uzyskania wszystkich wyżej wymienionych dokumentów i starania się o pracę jest znajomość języka niemieckiego w stopniu pozwalającym na swobodną komunikację.

Wielu Ukraińców pracujących w Niemczech, to osoby zatrudnione w Polsce. Taką możliwość oferują agencje pracy posiadające umowy z niemieckimi pracodawcami. Jest to rozwiązanie czasowe i odbywa się na zasadzie oddelegowania pracownika.

Przekroczenie granicy i praca na Słowacji

Minister finansów, były premier, szef ruchu OĽANO Igor Matovicz: „Jestem głęboko przekonany, że w ciągu maksymalnie jednej godziny będziemy w stanie bezpośrednio na granicy zapewnić status schronienia tymczasowego wraz z pozwoleniem na pracę, ubezpieczeniem zdrowotnym i prawem do świadczeń z tytułu trudnej sytuacji materialnej”. Oznacza to, że każdy obywatel Ukrainy będzie miał prawo do statusu azylanta, na który w normalnej sytuacji trzeba czekać nawet kilka miesięcy.

Słowaccy pracodawcy od pracowników w zależności od branży wymagają wysokich kwalifikacji. W większości przedsiębiorstw wymagane są:

• wiek produkcyjny – średni przedział wiekowy wynosi 25-30 lat;
• znajomość języków obcych;
• dostępność kwalifikacji.

Aby podjąć pracę na Słowacji, niezbędne jest posiadanie zezwolenia na pracę. W związku z tym, że obywatele Ukrainy będą mieć prawo do swobodnego poruszania się po rynku pracy, wystarczy tylko znaleźć pracodawcę, który będzie zainteresowany Twoją kandydaturą. Procedura jest uproszczona, gdyż to pracodawca składa wniosek o pozwolenie na pracę dla pracownika, którego planuje zatrudnić na konkretnym stanowisku. Jeżeli będziesz zmieniać pracę, procedurę należy powtórzyć od nowa, dla innego stanowiska.

Zezwolenie wydaje się na rok z możliwością przedłużenia o kolejne dwa lata. W przypadku przedłużenia należy złożyć nowy, osobny wniosek. Osoba będąca w posiadaniu zezwolenia na pracę nabywa prawo do starania się o zezwolenie na pobyt na Słowacji.

Pobyt i praca w Austrii

Aby móc przebywać i pracować w Austrii niezbędne jest posiadanie pozwolenia na pobyt. Dokument wydawany jest na sześć miesięcy lub rok, w zależności od decyzji, jaką podejmie ambasada kraju. Przez pierwsze dwa lata, pozwolenie przedłużane jest co roku, następnie co półtora, kolejne jest przedłużane na osiemnaście miesięcy. Tym samym pozwolenie na pobyt wydane jest na okres pięciu lat. Dopiero po tym czasie możesz ubiegać się o pozwolenie na pobyt stały.

Warunki, jakie musi spełnić osoba starająca się o takie pozwolenie to:

• podstawowa znajomość języka niemieckiego;
• miejsce pobytu/zamieszkania na terenie kraju;
• minimalne zarobki na poziomie 900 euro miesięcznie na osobę, 1300 euro dla dwuosobowej rodziny i 140 euro na każde dziecko;
• ubezpieczenie medyczne zapewnione przez pracodawcę, firmę ubezpieczeniową;
• ani Ty, ani żaden członek Twojej rodziny nie powinien stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa kraju.

Następnie tak, jak w większości przypadków musisz uzyskać pozwolenie na pracę, o które występuje pracodawca chcący podjąć z Tobą współpracę. Tak samo, jak w Niemczech, pozwolenie przypisane jest do konkretnego stanowiska, a zmiana pracy będzie wiązała się z wydaniem nowego pozwolenia.

W związku z tym, że aktualna sytuacja jest bardzo dynamiczna, większość krajów Unii Europejskiej stara się uprościć przepisy dotyczące pobytu obywateli Ukrainy. Przedstawiciele krajów UE chcą sięgnąć po przepisy „ochrony tymczasowej”, co sprawi, że Ukraińcy będą mogli przez rok zamieszkiwać w dowolnym kraju Unii. Otrzymają tam dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej, rynku pracy i świadczeń socjalnych. Okres ten może zostać wydłużony przez Unię do lat trzech w trakcie, których status obywateli Ukrainy zostanie uregulowany na przykład przepisami dotyczącymi ochrony narodowej.

Artykuł przygotowała Sandra Tyl