Polacy często decydują się na emigrację zarobkową, szukając lepszych możliwości finansowych i zawodowych. Pojawia się jednak pytanie: czy polski dyplom będzie uznany za granicą?

Proces formalnego potwierdzenia kwalifikacji nazywa się nostryfikacją i polega na sprawdzeniu, czy polskie wykształcenie odpowiada standardom obowiązującym w danym kraju.

Nie zawsze jednak nostryfikacja jest konieczna. W wielu branżach wystarczy doświadczenie zawodowe, praktyka lub ukończone kursy. W innych – zwłaszcza medycznych, pedagogicznych czy prawniczych – uznanie dyplomu to obowiązek, by legalnie wykonywać zawód.

Polski dyplom – czy zawsze trzeba go uznawać?

Nie każdy zawód wymaga nostryfikacji. W krajach europejskich obowiązuje podział na:

• zawody regulowane – wymagające formalnego uznania kwalifikacji (np. lekarz, pielęgniarka, nauczyciel, architekt, elektryk),
• zawody nieregulowane – w których o zatrudnieniu decyduje pracodawca, a dyplom wystarczy przetłumaczyć przysięgle.

Coraz częściej uznawane są nie tylko dyplomy uczelni wyższych, ale również kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkół branżowych, kursy specjalistyczne i szkolenia certyfikowane. W wielu krajach działają urzędy i instytucje, które porównują takie dokumenty z lokalnymi standardami i wydają zaświadczenie o równoważności.

Przykłady z popularnych kierunków emigracji

Niemcy – Anerkennung jako przepustka do pracy w zawodzie

W Niemczech uznanie kwalifikacji zawodowych nosi nazwę Anerkennung:

• Dla zawodów regulowanych (np. medycznych, pedagogicznych, elektrycznych) należy złożyć wniosek w urzędzie właściwym dla danego landu.
• Wymagane są tłumaczenia przysięgłe dyplomów, program nauczania oraz dokumenty potwierdzające doświadczenie zawodowe.
• W przypadku zawodów nieregulowanych wystarczy przetłumaczony dyplom.

Warto wiedzieć: w branżach technicznych i produkcyjnych polskie kwalifikacje są często uznawane bez formalnej nostryfikacji – liczy się praktyka i umiejętności.

Wielka Brytania – raport porównawczy UK ENIC

W Wielkiej Brytanii po Brexicie uznawanie dyplomów odbywa się przez UK ENIC (dawniej NARIC).

• Urząd wydaje dokument „Statement of Comparability”, który wskazuje, jaki poziom w brytyjskim systemie odpowiada Twojemu dyplomowi.
• W zawodach regulowanych (np. nauczyciel, pielęgniarka, architekt) konieczne jest także zatwierdzenie przez branżowy organ zawodowy.

Szkolenia i kursy: krótkie kursy (np. opieka, kosmetologia, BHP) z akredytowanych placówek w Polsce są akceptowane przez pracodawców, nawet jeśli nie przeszły formalnej nostryfikacji.

Holandia – elastyczne podejście i raport NUFFIC

Holenderska organizacja NUFFIC wydaje raporty porównujące zagraniczne dyplomy z lokalnymi kwalifikacjami:

• W zawodach regulowanych (np. nauczyciel, pielęgniarka) konieczne są dodatkowe dokumenty lub ocena branżowa.
• W zawodach nieregulowanych (IT, logistyka, produkcja) wystarczy tłumaczenie dyplomu.

Praktyczna rada: Holenderscy pracodawcy przykładają dużą wagę do doświadczenia zawodowego i certyfikatów z kursów praktycznych. Często oferują nawet pomoc w tłumaczeniu dokumentów i uzyskaniu uznania kwalifikacji.

Norwegia – prosty proces w NOKUT

W Norwegii za uznawanie dyplomów odpowiada urząd NOKUT:

• Wniosek składa się online, dołączając skany i tłumaczenia dokumentów.
• Decyzja o uznaniu zapada w ciągu kilku tygodni i jest bezterminowa.
• W zawodach medycznych lub edukacyjnych wymagane są dodatkowe pozwolenia branżowe.

Ciekawostka: w branżach technicznych, budowlanych czy opiekuńczych wystarczy potwierdzenie doświadczenia i ukończenie polskich kursów zawodowych – Norwegowie często uznają je automatycznie.

Austria – uznanie kwalifikacji przez ministerstwo lub izbę zawodową

W Austrii nostryfikacja dyplomu zależy od jego rodzaju:

• Dyplomy akademickie uznaje Bundesministerium für Bildung, Wissenschaft und Forschung (BMBWF).
• Kwalifikacje zawodowe – izby gospodarcze i rzemieślnicze (Wirtschaftskammer).

Szkolenia i kursy: certyfikaty z Polski, np. SEP, spawalnictwo, gastronomia, opieka, są zazwyczaj uznawane po przetłumaczeniu. Austria ma porozumienia z Polską, które ułatwiają uznanie wielu kwalifikacji technicznych.

Francja – procedura ENIC-NARIC France

We Francji uznawaniem dyplomów zajmuje się France Éducation International (ENIC-NARIC France):

• Wydaje ono dokument „attestation de comparabilité”, określający poziom dyplomu w systemie francuskim.
• W zawodach regulowanych (np. prawo, medycyna, edukacja) konieczne są dodatkowe egzaminy lub staże.
• W zawodach technicznych i usługowych wystarczy tłumaczenie dokumentów i opis programu nauczania.

Warto wiedzieć: we Francji ogromną rolę odgrywają szkolenia zawodowe (formation continue). Polskie kursy zgodne z Europejskimi Ramami Kwalifikacji (EQF) są często uznawane automatycznie.

Warto pamiętać

Uznanie kwalifikacji zawodowych, kursów i szkoleń może być równie istotne jak nostryfikacja dyplomu. W wielu przypadkach to właśnie one przesądzają o możliwości zatrudnienia lub wyższej stawce:

• Jeśli Twój kurs był akredytowany przez polskie Ministerstwo Edukacji lub instytucję branżową (np. SEP, TDT, UDT), jego uznanie za granicą jest znacznie łatwiejsze. Takie certyfikaty potwierdzają realne umiejętności techniczne i często odpowiadają zagranicznym standardom zawodowym.
• Kursy zgodne z systemem EQF (Europejskie Ramy Kwalifikacji) są automatycznie rozpoznawane w większości krajów Unii Europejskiej. Dzięki temu np. elektryk, spawacz czy opiekun medyczny z Polski może pracować w Niemczech lub Holandii bez dodatkowych egzaminów.
• Certyfikaty prywatne lub krótkie szkolenia warto przetłumaczyć przysięgle i dołączyć do CV. Pracodawcy często sami oceniają ich wartość, szczególnie jeśli dokumenty potwierdzają konkretne umiejętności praktyczne – np. obsługę maszyn, programów komputerowych czy technik opieki.
• Świadectwa kwalifikacji zawodowych wydane przez szkoły branżowe lub centra kształcenia ustawicznego są coraz częściej uznawane w Europie. W niektórych krajach można je nawet zarejestrować w lokalnych bazach kwalifikacji (np. w Niemczech – Berufsqualifikationsregister).
• Warto też sprawdzić, czy Twój kurs znajduje się w polskim Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji (ZRK) – dzięki temu łatwiej udowodnić jego wiarygodność za granicą.

Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu dokumentów i ich tłumaczeniu, nawet krótkie szkolenia mogą znacząco zwiększyć Twoje szanse na zatrudnienie i rozwój kariery poza Polską.

Polskie wykształcenie i kwalifikacje są w Europie cenione, a ich uznanie jest coraz prostsze. Choć proces nostryfikacji może wymagać czasu i dokumentów, często nie jest obowiązkowy – zwłaszcza w branżach technicznych czy usługowych.

Aby skutecznie przygotować się do pracy za granicą:

• Sprawdź, czy Twój zawód jest regulowany w danym kraju.
• Zbierz tłumaczenia przysięgłe dyplomów, certyfikatów i referencji.
• W razie potrzeby złóż wniosek o uznanie kwalifikacji w odpowiednim urzędzie.
• Dołącz do CV wszystkie kursy i szkolenia – to często atut decydujący o zatrudnieniu.

Uznanie polskiego dyplomu i kwalifikacji to nie tylko formalność – to inwestycja w Twoją przyszłość i pewniejszy start na europejskim rynku pracy.

✍️Artykuł przygotowała: Sandra Tyl