Wiele krajów na świecie, w tym także Polska, podejmuje działania w celu wsparcia i integracji osób niepełnosprawnych. Jedną z głównych metod zapobiegania wykluczeniu osób niepełnosprawnych jest ich zatrudnienie. Wpływa to zarówno na ogólny stan psychiczny takiej osoby, jak i na możliwość dorobienia do domowego budżetu. Równie ważne jest zapewnienie osobie niepełnosprawnej bezpiecznych i komfortowych warunków pracy. Z tego właśnie powodu powstał w Polsce PFRON. Co to jest PFRON? Kto musi opłacać składki? Jakie korzyści ma pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.

Co to jest PFRON?

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w skrócie PFRON, to organ publiczny wspierający osoby niepełnosprawne w ich rehabilitacji, integracji społecznej, oraz zatrudnieniu. Został utworzony na mocy ustawy (Dz. U. z 1991 e. nr 46, poz. 201) z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, natomiast działa na podstawie ustawy z 1997 roku (Dz. U. z 2023 poz 100). To fundusz celowy, którego środki przekazywane są na wsparcie zawodowe i rehabilitację osób niepełnosprawnych. Fundusz realizuje swoje cele poprzez: prowadzenie programów wsparcia, inicjowanie różnych działań na rzecz osób niepełnosprawnych, udzielanie dotacji oraz współpracę z różnymi instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych.

Formy pomocy w ramach PFRON-u

Dotacje PFRON mogą posłużyć sfinansowaniu zakupu wielu towarów oraz usług, np.:

• dofinansowanie rozpoczęcia przez osobę niepełnosprawną działalności gospodarczej;
• dofinansowanie wózka inwalidzkiego, a także jego konserwację;
• dofinansowanie wynagrodzenia asystenta osobistego;
• dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego;
• dofinansowanie usprawnienia samochodu osoby niepełnosprawnej lub auta do przewozu osób niepełnosprawnych;
• zakup i konserwacja sprzętu elektronicznego (laptopa, komputera stacjonarnego) oraz oprogramowania ułatwiającego korzystanie z zakupionego sprzętu;
• kursy i szkolenia, które pomogą zdobyć osobie niepełnosprawnej nowe kwalifikacje, co zwiększy szansę na zatrudnienie;
• dofinansowanie likwidacji barier technicznych – montaż podjazdów, ruchomych platform czy też wind;
• obniżenie kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych;
• dofinansowanie składek KRUS dla niepełnosprawnych rolników i ich domowników;
• dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych.

Skąd PFRON ma środki finansowe?

Państwowy Fundusz Rehabilitacyjny Osób Niepełnosprawnych finansowany jest z wpłat od pracodawców oraz dotacji z budżetu państwa. Ustawodawca nałożył na pracodawców obowiązek opłacania składek z tytułu wsparcia osób niepełnosprawnych. W art. 21 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawodawca określił jakie podmioty są zobowiązane do płacenia składki na osoby niepełnosprawne, a które podmioty zostały z tego wyłączone.

Pracodawcy, którzy zatrudniają minimum 25 osób, nie zatrudniając jednocześnie osób niepełnosprawnych, bądź gdy poziom ich zatrudnienia jest mniejszy niż 6%, są zobowiązani do uiszczania składek na PFRON. Wyjątkiem są m.in.: szkoły, przedszkola, placówki opiekuńczo-wychowawcze, żłobki, w przypadku których obowiązek zanika przy 2% ogółu zatrudnienia.

Zgodnie z wyżej wspomnianą ustawą istnieje szereg pracodawców wykluczonych z opłacania składki:

• pracodawca, który prowadzi dom pomocy społecznej, którego celem nie jest osiąganie zysków;
• pracodawca, którego firma jest w stanie likwidacji, lub ogłoszona została upadłość;
• pracodawca, który prowadzi hospicjum, którego celem nie jest osiąganie zysków;
• pracodawca, który prowadzi publiczną lub niepubliczną jednostkę organizacyjną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest pomoc osobom niepełnosprawnym, jak również edukacja lub opieka nad takimi osobami.

Jakie korzyści przysługują pracodawcy z PFRON-u?

Pracodawca, który zatrudnia osoby niepełnosprawne, może liczyć na szereg dofinansowań z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, pod warunkiem, że

• prowadzi zakład pracy chronionej;
• zatrudnia mniej niż 25 pracowników;
• zatrudnia co najmniej 25 osób i osiąga wskaźnik zatrudnia osób niepełnosprawnych, na poziomie co najmniej 6%.

Korzyści z zatrudnienia osób niepełnosprawnych:

• obniżenie wpłaty na PFRON;
• zwrot kosztów wyposażenie stanowiska pracy w wysokości nieprzekraczającej 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia;
• zwrot kosztów za przystosowanie stanowiska pracy stosownie do niepełnosprawności osoby zatrudnionej;
• refundacja szkoleń zatrudnionych niepełnosprawnych;
• dofinansowanie wynagrodzenia (130% najniższego wynagrodzenia dla osób ze znacznym orzeczeniem o niepełnosprawności, 110% najniższego wynagrodzenia dla osób z orzeczeniem umiarkowanym i 50% najniższego wynagrodzenia dla osób z lekkim orzeczeniem o niepełnosprawności). Kwoty miesięcznego dofinansowania nie powinny przekraczać miesięcznego wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego;
• refundacja składek ZUS.

Przydatne linki:

• strona Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – https://www.pfron.org.pl/
• Państwowa Inspekcja Pracy o dostosowaniu stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych – https://www.pip.gov.pl/dla-pracodawcow/porady-prawne/wlasciwe-dostosowanie-pomieszczen-oraz-stanowisk-pracy-do-potrzeb-osob-niepelnosprawnych
• Kwartalnik Niepełnosprawność – https://kn.pfron.org.pl/kn/artykuly/biezacy-numer

Artykuł przygotowała Karolina Gębarowska