Szereg uprawnień pracowniczych, jak prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar czy kwestii związanych z emeryturą zależą od stażu pracy. Niestety ciągle wiele osób nie wie, czy ich zatrudnienie jest wliczane do stażu. Z naszego artykułu dowiesz się między innymi, czym jest staż pracy i jakich okresów nie wlicza się do emerytury.

Czym jest staż pracy?

W kodeksie pracy nie znajdziemy definicji stażu pracy. Przyjmuje się jednak, że jest to okres, w którym pracownik świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę, bez względu na wielkość etatu. Łączna długość okresów zatrudnienia daje pracownikowi prawo do:

• urlopu wypoczynkowego – staż pracy krótszy niż 10 lat to 20 dni urlopu w ciągu roku, staż pracy powyżej 10 lat – 26 dni urlopu;
• dłuższego wypowiedzenia – dotyczy zatrudnienia u danego pracodawcy. Dla pracowników zatrudnionych w jednym zakładzie dłużej niż 6 miesięcy okres wypowiedzenia będzie wynosił 2 tygodnie, 1 miesiąc dla pracowników zatrudnionych powyżej 6 miesięcy i 3 miesiące dla osób zatrudnionych powyżej 3 lat u jednego pracodawcy
• nagrody jubileuszowej – dotyczy najczęściej sfery budżetowej, w pozostałych zakładach wypłacenie nagrody jubileuszowej zależy od wewnętrznych przepisów;
• emerytury – aby uzyskać prawo do emerytury, pracownik musi spełnić dwa warunki – osiągnąć wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn), oraz mieć odpowiedni staż pracy. W przypadku kobiet jest to 20 lat, mężczyźni muszą przepracować 25 lat;
• odprawa – staż pracy poniżej 2 lat – odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, staż pracy 2-8 lat – odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, staż pracy powyżej 8 lat – odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Okresy zaliczane do stażu pracy

Poza umową o pracę do stażu pracy wliczane są również m.in.:

• okres urlopu wychowawczego;
• okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub praca w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka;
• praca za granicą u zagranicznego pracodawcy;
• okres czynnej i zawodowej służby wojskowej;
• okres pobierania zasiłku dla bezrobotnego;
• służba w policji.

Poza świadczeniem pracy, do stażu wlicza się również czas trwania nauki (art. 155 Kodeksu Pracy):

• szkoła zawodowa – do 3 lat;
• średnia szkoła zawodowa – do 5 lat;
• szkoła ogólnokształcąca – 4 lata;
• średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych lub równorzędnych szkół zawodowych – 5 lat;
• szkoła policealna – 6 lat;
• szkoła wyższa – 8 lat.

Co ważne do wyliczenia stażu pracy bierze się pod uwagę tylko jeden najkorzystniejszy dla pracownika etap edukacji. Dla osoby, która ukończyła studia wyższe i otrzymała dyplom, przy wyliczeniu stażu pracy wzięty pod uwagę zostanie tylko ten etap (bez sumowania ze szkołami ukończonymi wcześniej, np. szkołą ogólnokształcącą).

Okresy nie wliczające się do stażu pracy

Do wyliczenia stażu pracy nie wlicza się:

• praca na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, umowa o dzieło)
• prowadzenie działalności gospodarczej;
• urlop bezpłatny.

Obecnie trwają prace nad zmianami na rynku pracy. Projektowane zmiany zakładają, że do stażu pracy będą zaliczane okresy wykonywania pracy w ramach m.in. umowy zlecenia czy prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Warto jednak zaznaczyć, że zarówno umowa zlecenia, jak i prowadzenie działalności gospodarczej wliczają się do okresów składkowych dających prawo do emerytury.

Przydatne linki:

• Praca za granicą a staż pracy w Polsce
• Umowa zlecenia a staż pracy
• Świadczenia z urzędu pracy a prawa pracownicze

Artykuł przygotowała Karolina Gębarowska